Sinagog’a görkemli tören

Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen ‘Edirne Büyük Sinagogu’, açılış törenine, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Edirne Valisi Dursun Ali Şahin, Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, Fener Rum Patriği Bartholomeos, 500. Yıl Vakfı Kurucu Başkan Vekili Naim Güleryüz, yurtdışından ve yurtiçinden ise üst düzey bürokrat, Türk Musevi Cemaati üyeleri ve çok sayıda Yahudi'nin katıldı. Açılış töreninde restorasyon çalışmalarına ve Edirne’deki Musevi varlığına ilişkin bilgilendirme yapılarak, dualar ve ilahiler okundu. EDİRNE BÜYÜK SİNAGOG’UN TARİHÇESİ Osmanlı’ya sığınan Seferad Yahudileri ve diğer Yahudi Cemaatleri Edirne’ye gelerek, burada kendi mahallelerini oluşturup, her cemaat kendi sinagogunu kurar. XX.yüzyılın başlarında sinagog sayısı 13’e ulaşmıştır. Ancak, 1903’te Büyük Yangın’da (Harik-i Kebir), 1514 evi yakarken, mevcut sinagogları da zarara uğratır. 20.000’e yakın Yahudi sinagogsuz kalınca da, yeni bir Sinagoga ihtiyaç duyulur. 6 Ocak 1906’da Osmanlı Hükümetinin izni ve II. Abdülhamid'in fermanıyla yeni sinagog yapılması süreci başlar. Sultan II. Abdülhamit’in, “Yeni bir kâgir sinagog ve ahşap hahamhane binası inşaatına” izin veren 10 Zilkade 1323 (6 Ocak 1906) tarihli İradesi’ni takiben, Kaleiçi mevkiinde daha önce Mayor ve Pulya Sinagoglarının bulunduğu arsada inşaata başlanır. Viyana’daki Osmanlı Sefarad Sinagogu model alınarak Fransız Mimar France Depré tarafından inşa edilen ve 1.200 altın liraya mal olan Sinagog, kitabesinde de yazılı olduğu gibi Nisan 1909’da, Pesah/Hamursuz Bayramı arifesinde ibadete açılır ve “Kal Kadoş Agadol/ Büyük Sinagog” olarak adlandırılır. Yaptırılan yeni Sinagog, 1907 yılında ibadete açılır. 1983 yılına kadar Sinagogu kullanan Yahudi Cemaatinin şehri terk etmesi ile cemaatsiz kalan Sinagog, 1995 yılında Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü kayıtlarına geçer. Edirne Büyük Sinagogun bir benzeri olan Viyana Büyük Sinagogu, 1938’da Kristal Gece’de Nazi Partisi taraftarlarınca geri döndürülemez bir şekilde yok edilirken, onun bir benzeri olan Edirne Büyük Sinagogu, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Türk Musevi cemaatinin çabalarıyla 26 Mart 2015 tarihinde de yeniden ibadete açıldı.